Jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach duchowego rozwoju ludzkości było pojawienie się „Świata Azji” w Środkowych Indiach, czyli mówiąc innymi słowami, wytryśnięcie Źródła Wielkiej Mądrości oraz Miłosierdzia, które od wielu wieków wzbogaca ludzką myśl.
Budda Gautama, znany później wśród swych wyznawców pod imieniem Siakjamuni, czyli „Mędrzec z rodu Siakjów” opuścił dom, aby stać się żebrakiem i skierował się na południe, do Magadhy.
Przyjmuje się, że osiągnął Oświecenie w połowie V wieku p.n.e. pod drzewem Bodhi. Od tego czasu aż do swojej „Wielkiej Śmierci”, która wprowadziła go do Maha-pari-Nirwany, przez czterdzieści pięć lat niestrudzenie głosił naukę Mądrości i Miłosierdzia. W rezultacie tego w królestwach i na terytoriach plemion środkowych Indii nieustannie powstawały buddyjskie świątynie.
W czasie panowania Króla Asioki (268-232 p.n.e.), trzeciego władcy Królestwa Maurjów, nauka Buddy Gautamy rozprzestrzeniła się na całe Indie i dotarła poza granice państwa.
Państwo Maurjów było pierwszym jednolitym królestwem na terytorium Indii. Już za czasów pierwszego z dynastii, Czandragupty (ok. 316-293 p.n.e.), obejmowało ono ogromne obszary, sięgając na północy Himalajów, na wschodzie Zatoki Bengalskiej, na zachodzie gór Hindukusz, zaś na południu gór Windhaja. Król Asioka rozciągnął swą władzę na Wyżynę Dekan, podbijając królestwo Kalinga i inne państwa.
Był on podobno gwałtownego usposobienia i nazywano go Czandrasioka (czyli Szalony Asioka). Jego charakter zmienił się całkowicie pod wpływem okropności krwawej wojny z państwem Kalinga i król stał się gorącym wyznawcą nauki Mądrości i Miłosierdzia. Uczynił on bardzo wiele dla buddyzmu; przedstawimy tu dwa najważniejsze przedsięwzięcia.
Pierwszym było wykucie w kamieniu „Edyktów Asioki”, czyli tekstów doktryny administracyjnej opartej na nauce Buddy, które w wielu miejscach wyryto na kamiennych kolumnach oraz na wygładzonych skalnych ścianach, co spowodowało upowszechnienie nauki Buddy. Drugim przedsięwzięciem było wysłanie misjonarzy do krajów położonych we wszystkich stronach świata, aby głosili tam naukę Mądrości i Miłosierdzia. Szczególnie godne uwagi jest to, że posłano misjonarzy między innymi do Syrii, Egiptu, Cyrenajki, Macedonii oraz Epiru, żeby głosili buddyzm daleko w zachodnim świecie. Poza tym posłaniec królewski Mahendra (w języku pali Mahinda), który dotarł na Tamraparni, czyli Cejlonu, zdołał „Wprowadzić piękną naukę na pięknej Lankadvipa” (w języku pali Lankadipa) i w ten sposób utworzyć na wyspie bazę do rozpowszechniania buddyjskiej nauki na południu.
W ostatnich latach wiele mówi się wśród buddystów o „przemieszczeniu się buddyzmu na wschód”. Lecz przed naszą erą buddyzm był zdecydowanie zwrócony ku zachodowi. Zaczął się zwracać ku wschodowi niedługo przed lub wkrótce po rozpoczęciu ery chrześcijańskiej. Zanim jednak do tego przejdziemy, należy omówić wielką przemianę, która następowała w buddyzmie. Przemiana ta stanowiła „Nową Falę”, znaną pod nazwą buddyzmu mahajany — czyli Wielkiego Wozu, który w owym czasie umacniał się, stając się wyrazistym elementem nauki.
Kto, kiedy i w jaki sposób zapoczątkował tę „Nową Falę”? Dotychczas nikt nie zna odpowiedzi na te pytania. Możemy jedynie zwrócić uwagę na to, że: po pierwsze, przemiany musiały mieć oparcie w myśli tak zwanej szkoły mahasamghików i były wprowadzane przez postępowych kaznodziejów owych czasów; po drugie, pewne pierwiastki występujące w księgach mahajany istniały już w ostatnich dwóch wiekach przed erą chrześcijańską i w pierwszym wieku ery chrześcijańskiej. Gdy zaś rozwinęła się wspaniała myśl Nagardżuny, oparta na mahajanistycznych księgach, buddyzm mahajany stał się wiodącym kierunkiem w dziejach tej religii.
Odegrał on bardzo ważną rolę w długiej historii buddyzmu. W Chinach oraz w Japonii buddyzm rozwijał się prawie zawsze pod wpływem nauki mahajany. Jest to zrozumiałe, gdyż mahajana wytworzyła już wtedy nowy ideał wybawienia całych rzesz społeczeństwa, któremu służą nowi, żywi święci w postaci Bodhisattwów. Ponadto myśliciele mahajany uzyskali wspaniałe osiągnięcia w dziedzinie metafizyki oraz psychologii. Dzięki temu, pozostając oparta na nauce Buddy Gautamy, zyskała ona nowe aspekty Mądrości i Miłosierdzia. Wraz z nowymi elementami buddyzm zyskał siłę oraz energię i zaczął wzbogacać kraje wschodnie, przypominając rwący nurt wielkiej rzeki.
Buddyzm po raz pierwszy dotarł do Chin za pośrednictwem krajów środkowej Azji. Aby przedstawić przeniesienie jego nauki z Indii do Chin, należy zacząć od omówienia Jedwabnego Szlaku. Ten handlowy szlak przebiegał niezmierzonymi obszarami Środkowej Azji, łącząc Zachód ze Wschodem; powstał w okresie panowania króla Wu z dynastii Han (140-87 p.n.e.). W owym czasie jego państwo rozciągało się daleko ku zachodowi, zaś tradycje handlu w sąsiednich państwach: Ferganie, Sogdianie, kraju Tocharów a nawet Partii, były żywe od czasów Aleksandra Wielkiego. Szlak był wykorzystywany głównie do transportowania jedwabiu i od tego pochodzi jego nazwa. Niedługo przed lub wkrótce po rozpoczęciu ery chrześcijańskiej, zaczęły się kontakty kulturalne między Indiami a Chinami, początkowo za pośrednictwem jedwabnego szlaku. Można więc go również nazwać szlakiem buddyzmu.
Początek dziejów buddyzmu w Chinach stanowi sprowadzanie tam ksiąg buddyjskich oraz przełożenie ich na język chiński. Za najstarszy tekst chiński uchodzi Ssu-shih-er-chang-ching (Sutra w Czterdziestu Dwóch Częściach opowiedziana przez Buddę), przekład dokonany przez Kaśyapamatangę oraz innych autorów w erze Ying-p'ing (58-76 n.e.), okresie panowania króla Ming z późniejszej, wschodniej dynastii Han; jednak obecnie autentyczność tego dzieła jest podważana. Pierwszeństwo w tłumaczeniu zgodnie przyznaje się uczonemu An-Szy-kao, który działał w Lojangu od ok. 148 do 171 n.e. Od tamtego czasu aż do okresu panowania Północnej dynastii Sung (960-1129 n.e.), przez nieomal tysiąc lat trwały prace przekładowe.
We wcześniejszym okresie największą rolę w sprowadzaniu ksiąg i ich tłumaczeniu spełniali kaznodzieje przybyli z Azji Środkowej. Wspomniany An-Szy-kao pochodził z Partii; K'ang Sengk'ai, który przybył w III wieku do Lojangu z rejonu Samarkandy, przełożył dzieło „Sukhavativvuha” (Księga Bezgranicznego Życia). Zaś Chu-fa-hu, czyli Dharmaraksza, który jest znany jako autor tłumaczenia „Saddharmapundarika”, dotarł z kraju Tocharów do Lojangu czy do Cz'ang-an i działał tam w końcu I I I w. i na początku IV w. Gdy na początku V w. przybył z Kuczy Kumaradżiwa, był to okres największych osiągnięć w tłumaczeniu ksiąg buddyjskich.
W tym czasie rozpoczęły się wędrówki kaznodziejów do Indii, gdzie uczyli się sanskrytu i poznawali buddyjskie nauki. Pionierem był Fa-hien (339-420? ), który wyruszył z Lojangu do Indii w roku 399, a powrócił po 15 latach. Najwybitniejszym spośród nich był Hsuan-chuang (600-664); swą dziewiętnastoletnią podróż do Indii rozpoczął on w roku 627, a zakończył w 645. I-ching (635-713) (nie należy go mylić z księgą I-ching) wyruszył drogą morską do Indii w roku 671, aby po dwudziestu pięciu latach powrócić w ten sam sposób.
Ci mnisi, którzy wybrali się do Indii, poznawali tam sanskryt i przywozili do Chin wybrane księgi; oni odgrywali najważniejszą rolę w tłumaczeniu buddyjskich tekstów. Wśród nich niezwykłym talentem językowym był obdarzony Hsuan-chuang, którego dzieła stanowią kolejne szczytowe osiągnięcie w dziejach przekładania ksiąg na język chiński. Przekłady dokonane w okresie wcześniejszym przez tłumaczy pracujących pod kierunkiem Kumaradżiwy są przez buddyjskich badaczy nazywane „Starymi Tłumaczeniami”, zaś dokonane przez Hsuan-chuanga i innych, późniejszych uczonych — „Nowymi Tłumaczeniami”.
Sposób myślenia tych uczonych, który ukształtowała treść przetłumaczonych przez nich z sanskrytu w ogromnej liczbie ksiąg buddyjskich, stopniowo lecz zdecydowanie stawał się coraz bliższy naturze Chińczyków. Wyraźnie ujawniły się potrzeby i wyobrażenia ludzi odmiennej rasy. Metafizyczne zainteresowanie mnichów we wczesnym okresie „niesubstancjalnością”, o której mówią sutry Prajna, było przejawem tej tendencji. W późniejszym okresie odrzucili oni tak zwaną hinajanę, czyli „Mniejszy Wóz” i zwrócili się wyłącznie ku mahajanie, „Większemu Wozowi”. Tendencja ta stała się również wyraźna w szkoły Tendai i można stwierdzić, że rozwinęła się w pełni z powstaniem odłamu Zen.
Szkoła Tendai powstała w Chinach w drugiej połowie VI w., a ostateczny kształt jej nadał Tendai-Daishi, Czy-i (538-597), trzeci jej patriarcha. Był on jednym z najwybitniejszych myślicieli buddyjskich; opracowana przez niego krytyczna klasyfikacja Nauk Buddy wprowadzająca podział na Pięć Okresów oraz Osiem Doktryn przez długi czas miała znaczny wpływ na buddyzm, zarówno w Chinach, jak i w Japonii.
Dokładna analiza przetłumaczonych na język chiński tekstów wykazuje, że docierały tam sutry powstałe w różnych okresach. Przeanalizowanie i określenie pochodzenia tak ogromnej liczby ksiąg stało się problemem. Pojawiła się potrzeba ogarnięcia buddyzmu jako całości i należytego jego zrozumienia. W analizie i klasyfikacji sutr wyraźnie dominował chiński sposób myślenia. Największą metodycznością odznaczało się dzieło Czy-i, dzięki temu było ono bardzo przekonujące. Zmierzch jego dominującego wpływu przyniosły dopiero nowoczesne badania nad buddyzmem.
W dziejach buddyzmu w Chinach najpóźniej pojawia się szkoła Zen. Za jej założyciela uważa się pochodzącego z obcego kraju Śramana, Bodhidharmę (? -528), lecz ziarno posiane przez niego miało wydać wspaniały kwiat w czasach Hui-nenga (638-713), szóstego patriarchy tego kierunku. W wieku IX i późniejszych odłam ten miał wielu wybitnych przedstawicieli, co zapewniło mu popularność w przeciągu kilku stuleci.
Odmienność natury Chińczyków spowodowała powstanie w buddyzmie nowego sposobu myślenia. Był to buddyzm o specyficznie chińskim zabarwieniu. Zasilony tym ożywczym strumieniem, nurt nauki Buddy Gautamy stał się jeszcze potężniejszą rzeką, wzbogacającą kraje wschodu.
Dzieje buddyzmu w Japonii sięgają VI w. n.e. W roku 538 na dwór cesarza Kimmei dotarł wysłannik króla w Pekdze (jap. Kudara; dzisiejsza Korea) by przedstawić naukę Buddy, przywożąc zbiór sutr. Wtedy to buddyzm pojawił się w Japonii po raz pierwszy, jego dzieje liczą więc w tym kraju ponad 1400 lat.
Mówiąc o długiej historii buddyzmu w Japonii, skoncentrujemy się na trzech punktach przypadających w różnych okresach. Pierwszy z nich odpowiada wiekom: VII oraz VIII. Z tego okresu pochodzą świątynie: Horyuji (607) oraz Todaiji (752). Myśląc o tamtych czasach, nie można oprzeć się refleksji, że przez całą Azję przeszła wtedy potężna fala rozwoju kulturalnego. W okresie, który okrył mrokiem cywilizację zachodnią, na wschodzie rozwinął się wspaniały i niezwykle żywotny ruch. W Chinach, w Azji Środkowej, w Indochinach oraz w krajach leżących nad Oceanem Spokojnym działalność intelektualna, religijna oraz artystyczna osiągnęła wyżyny. Łączący te ruchy, buddyzm obdarzył kraje Wschodu głębokim nurtem swego humanizmu. Nowy prąd w japońskiej kulturze, którego świadectwem jest wybudowanie wspaniałych świątyń: Horyuji i Todaiji oraz wielkie osiągnięcia w dziedzinie religii i sztuki, stanowią przejaw najdalej na wschód położonych terenach owej fali rozwoju, która objęła swym zasięgiem ogromne obszary Azji.
Tkwiący przez długi czas w barbarzyństwie mieszkańcy Japonii, zostali nagle skąpani we wspaniałej kulturze i kwiat cywilizacji rozwinął się na ich ziemi. Dla Japonii był to w owych czasach dar dobrego losu. Głównym sprawcą tego awansu kulturalnego był buddyzm. Buddyjskie świątynie były wtedy ośrodkami kultury, zaś mnisi — mistrzami nowej nauki; to, co rodziło w owym czasie w Japonii, było bardziej kulturą niż jedynie religią. Taka była rzeczywista rola buddyzmu, gdy w tamtych wiekach został zaszczepiony w Japonii.
W IX wieku działało dwóch wielkich mnichów: Saicho (Dengyo Daishi, 767-822) oraz Kukai (Kobo Daishi, 774-835), którzy założyli dwie szkoły, wspólnie określane mianem buddyzmu z Heian, dając tym początek japońskiemu buddyzmowi. Przyjęli oni buddyzm w jego oryginalnej postaci, z oryginalnymi praktykami. Założyli główne klasztory: na górze Hiei oraz na górze Koya. Przez trzysta lat, aż do okresu Kamakura, odłamy te (Tendai oraz Shingon) zachowywały charakter nieco zamknięty, zdobywając popularność głównie wśród arystokracji i członków dworu cesarskiego.
Drugi ważny w dziejach japońskiego buddyzmu okres przypada na wieki: XII i XIII. W owych czasach działali wybitni mnisi: Honen (1133-1212), Shinran (1173-1276), Dogen (1200-1253), Nichiren (1222-1282) oraz inni. Mówiąc o historii buddyzmu w Japonii, nie można nie wspomnieć o ich dziele. Dlaczego tylko te wieki wydały tak wielkich mnichów? Był to bowiem okres przyswajania buddyzmu przez Japonię.
Czyż jednak buddyzm nie został tam sprowadzony kilka wieków wcześniej? Tak było w istocie, lecz musiało upłynąć kilkaset lat, zanim ludność zdołała przyjąć i tak przystosować sprowadzoną z innego kraju religię, aby stała się jej własną. W skrócie można to przedstawić następująco: w wiekach VII i VIII podjęto starania przeniesienia buddyzmu na grunt japoński, które zaowocowały w działalności wybitnych mnichów XII i XIII w.
Opierając się na mocnych, utworzonych w tym okresie podstawach, buddyzm zachował swoje wpływy do dnia dzisiejszego. W późniejszych czasach nie powtórzył się już okres takiego rozkwitu japońskiego buddyzmu. Jednakże piszący te słowa chciałby zwrócić uwagę na jeszcze jedno, o czym w jego mniemaniu warto powiedzieć — mianowicie na osiągnięcia współczesnych nam badań nad oryginalnym buddyzmem.
Począwszy od pojawienia się na japońskiej ziemi, buddyzm nieomal zawsze reprezentował tu kierunek mahajany i znajdował się pod wpływem buddyzmu chińskiego. Zwłaszcza od pojawienia się w XII i XIII wieku wybitnych nauczycieli, nauka mahajany stanowiła główny prąd, a koncepcje tych wielkich mistrzów pozostały żywe do dzisiaj.
Studia nad oryginalnym buddyzmem rozpoczęły się w Japonii mniej więcej w połowie ery Meiji. Postać Buddy Gautamy znów pojawiła się w umysłach tych, którzy byli skłonni zapomnieć, że oprócz założycieli szkół był również twórca całej nauki. Ci, którzy znali tylko mahajanę, dowiedzieli się, że istnieje również fundamentalna wiara buddyjska. Jakkolwiek w obecnej fazie buddyzm nadal pozostaje w sferze scholastycznej nauki i nie jest dość silny, by wzbudzić entuzjazm religijny w masach.
Wydaje się jednak, że znajomość buddyzmu wśród Japończyków ulega zmianie. Autor chciałby podkreślić, że widzi w tym ostatni z trzech punktów ogniskowych w dziejach buddyzmu w Japonii.
Buddyzm jest religią opartą na naukach wygłoszonych przez Siakjamuniego w ciągu czterdziestu pięciu lat jego życia. Słowa, które wypowiedział w swoich kazaniach, mają wagę decydującą i mimo iż istnieją 84000 bram Dharmy oraz wielka liczba szkół, żadna z nich nie pozostaje bez związku z naukami Siakjamuniego. Księgi, w których spisano nauki Buddy, znane są jako „Issaikva” lub „Daizakva”, czyli pełne zbiory świętych pism.
Siakjamuni zdecydowanie głosił równość ludzi i wykładał swą naukę przystępnym językiem, używając słów powszechnie używanych, aby wszyscy mogli go zrozumieć.
Dla dobra wszystkich ludzi nauczał aż do ostatnich chwil swego osiemdziesięcioletniego życia, nie marnując ani jednego dnia w długim okresie swej kaznodziejskiej działalności.
Po zgonie Siakjamuniego jego uczniowie głosili świętą prawdę, którą im pozostawił. Jednakże w trakcie ustnego przekazywania nauk mogły powstać pewne zmiany spowodowane nieświadomie popełnianymi przez uczniów błędami w zapamiętaniu lub zrozumieniu. Słowa Siakjamuniego muszą być zawsze przekazywane dokładnie i poprawnie, a każdy człowiek i wszyscy ludzie bez wyjątku powinni mieć możliwość słuchania jego nauki. Dlatego też wielu wybitnych mnichów zgromadziło się w celu sprawdzenia i ustalenia właściwego brzmienia tekstu nauk, co osiągnęli przez wspólne recytowanie usłyszanych słów prawdy i przez wiele miesięcy trwające dyskusje. Rezultat ich pracy znany jest jako „Ketsuivu”, czyli uporządkowane. Świadczy to o szacunku i troskliwości, z jaką starano się przekazać słowa wielkiego nauczyciela.
Tak ustalone brzmienie nauk zostało spisane. Do zapisanych nauk dodano komentarze i interpretacje uczonych mnichów działających w późniejszych okresach, które znane są jako „Ron”, czyli komentarze. Nauki wygłoszone przez samego Buddę, dodane później komentarze oraz reguły buddyjskie zaczęły być nazywane „Sanzakya” (Trzy Części Pism Buddyjskich), w sanskrycie Tri-pitaka, Sanzokva, czyli Tripitaka, zawiera „Kyaza”, „Ritsuza” oraz „Ranza”. Słowo „Za” oznacza naczynie lub pojemnik. Z pozostałych słów „Kva” odnosi się do spisanych słów Buddy, „Ritsu” do zasad buddyjskiej Braterskiej Wspólnoty, zaś „Ran' do komentarzy napisanych przez wybitnych mnichów.
Tradycyjnie przyjmuje się, że buddyzm został zaszczepiony w Chinach w roku 67 n.e., w okresie panowania króla Ming z późniejszej, Wschodniej dynastii Han (25-220 n.e.). W rzeczywistości księgi buddyjskie zostały sprowadzone do Chin i przetłumaczone osiemdziesiąt cztery lata później (czyli w roku 151 n.e.), za króla Huana z tej samej dynastii.
Zapoczątkowane wtedy prace nad przekładami na język chiński prowadzono w okresie ponad 1700 lat. Liczba przetłumaczonych pism sięga 1440 ksiąg w 5586 tomach. Konserwacją przełożonych tekstów zajęto się jeszcze za czasów dynastii Wej, zaś ich drukowanie rozpoczęto w okresie Północnej dynastii Sung. W tym mniej więcej czasie do ksiąg buddyjskich zaczęto włączać pisma wybitnych chińskich mnichów i nazwa Tripitaka przestała być odpowiednia. Gdy nadeszła era Suej, księgi nazwano „Issaikva”, czyli pełny zbiór wszystkich świętych pism, zaś w erze Tang nadano im nową nazwę „Daizakvo”, czyli zbiór wszystkich buddyjskich ksiąg, praw oraz traktatów.
Do Tybetu buddyzm dotarł w VII wieku n.e. i w ciągu około 150 lat intensywnych prac przekładowych, od IX do XI wieku, przetłumaczono na język tybetański praktycznie wszystkie księgi.
Biorąc pod uwagę, że zostały one przetłumaczone również na język koreański, japoński, języki Cejlonu i Kambodży, turecki i niemal wszystkie języki wschodnie, a także na łacinę, francuski, angielski, niemiecki oraz włoski, bez obawy popełnienia błędu można stwierdzić, że błogosławieństwo nauk Buddy rozciągnęło się nad całym światem.
Zastanowiwszy się jednak nad jakością przekładów, dziejami rozwoju religii i jej zmiennymi kolejami losu w ciągu ponad dwóch tysięcy lat, nad liczbą ponad dziesięciu tysięcy tłumaczeń, musimy dojść do wniosku, że trudno jest uchwycić prawdziwe znaczenie słów wypowiedzianych przez Siakjamuniego — nawet posługując się „Daizokvo”. Jest zatem konieczne wybranie zasadniczych elementów „Daizokvo” i uczynienie z nich kryterium i podstawy, na której człowiek może oprzeć swoją wiarę.
Najwyższą i rozstrzygającą wartość mają w buddyzmie słowa wygłoszone przez Siakjamuniego. Zatem nauczanie buddyzmu musi być ściśle związane z rzeczywistością codziennego życia; w przeciwnym wypadku nie zdoła ono natchnąć ludzkich serc głęboką wiarą. Aby każdy mógł przyjąć naukę, jej wykład powinien być jasny i jednolity; powinien w wystarczającym stopniu przedstawiać jej całość, być dokładny i, dzięki prostocie języka, przystępny.
Przygotowując tę książkę, kierowano się powyższymi założeniami; stanowi ona dziedzictwo nurtu „Daizokvo” liczącego dwa tysiące i kilkaset lat. Jest oczywiste, że zawartość jej nie może być traktowana jako doskonała. Znaczenie słów Buddy jest nieskończenie głębokie, zaś Jego wartości tak niezmierzone, że trudno je docenić. Naszym szczerym pragnieniem jest doskonalenie treści tej książki tak, aby była ona coraz bardziej prawdziwa i przez to coraz wartościowsza; temu celowi mają służyć następne, poprawione wydania.
Niniejszy wybór tekstów z ksiąg buddyjskich wywodzi się z poprawionego i opracowanego na nowo, oryginalnego japońskiego wydania „Buddyjskich pism w nowym przekładzie” opublikowanego w lipcu 1925 r. przez Stowarzyszenie Rozpowszechniania „Buddyjskich pism w nowym przekładzie”, reprezentowane przez wielebnego Muan Kizu. To pierwsze japońskie wydanie zostało opracowane przez dra Shugaku Yamabe oraz dra Chizen Akanuma we współpracy z wieloma buddyjskimi uczonymi z Japonii, a jego przygotowanie zajęło prawie pięć lat.
W czasie ery Showa (1926-) Stowarzyszenie opublikowało „Popularne wydanie pism buddyjskich” w języku japońskim i rozpowszechniło je w całym kraju.
W lipcu roku 1934, gdy w Japonii odbyło się Pan-Pacyficzne Spotkanie Młodzieży Buddyjskiej, Wszechjapońska Federacja Młodzieży Buddyjskiej wydała przy współpracy D. Goddarda angielskie tłumaczenie tej ostatniej książki noszące tytuł „The Teaching of Budda” (Nauka Buddy). W roku 1962 dla upamiętnienia 70 rocznicy wprowadzenia buddyzmu do Ameryki, Yehan Numata, Przewodniczący Mitsutoyo Company, wydał nową angielską edycję.
W roku 1965 pan Numata założył w Tokio Fundację Propagowania Buddyzmu; jednym z jej celów jest popularyzowanie na całym świecie angielskiej wersji „Nauki Buddy”. Dla zrealizowania tego zamierzenia zorganizowano w 1966 roku komitet, którego celem było sprawdzenie i zredagowanie tekstu „Nauki Buddy”. Członkami tego komitetu zostali profesorowie: Kazuyoshi Kino, Shuyu Kanaoka, Zenno Ishigami, Shinko Sayeki, Kodo Matsunami, Shojun Bando oraz Takei Takase. W pracach wzięli również udział: prof. Fumio Masutani, N.A. Waddell oraz Toshisuke Shimizu. Następnie opublikowano nowe, angielsko-japońskie wydanie tej książki.
W roku 1972 profesorowie: Shuyu Kanaoka, Zenno Ishigami, Shoyu Hanayama, Kwansei Tamura oraz Takemi Takase poprawili błędy, przejrzeli i na nowo zredagowali tekst.
W 1974 roku został on ponownie sprawdzony dla poprawienia nieodpowiednich sformułowań w angielskiej wersji; pracami zespołu profesorów: Shojun Bando, Kodo Matsunami, Shinko Sayeki, Kwansei Tamura, Doyu Tokunaga oraz Shoyu Hanayama (redaktor), kierował R.K. Steiner.
Powyższy zespół zebrał się jeszcze w roku 1978 z udziałem dodatkowo profesorów: Shigeo Kamada oraz Yasuaki Nara, aby przedyskutować pewne problemy przedstawione przez Shinroku Inouye i raz jeszcze przejrzeć tekst. Angielsko-japońskie wydanie „Nauki Buddy” w obecnej postaci jest efektem pracy tego zespołu.
Na język polski „Naukę Buddy” przetłumaczył prof. Masanari Kobayashi, korzystając z pomocy żony, dr Marii Kobayashi z Polski; poprawek dokonał Jerzy Tumiłowicz w Polsce.
Jest to jedno z podstawowych pojęć buddyzmu. Wszelkie istnienie i zjawiska tego świata nie mają żadnej substancjalnej realności. Jest naturalne, że w buddyzmie, który kładzie nacisk na nietrwałość wszelkiego istnienia, mówi się, iż przemijające istnienie nie może mieć w sobie żadnej wiecznej substancji. Anatman można również przetłumaczyć jako „brak duszy”.
Jest to kolejne podstawowe pojęcie buddyzmu. Wszelkie istnienie i wszelkie zjawiska na tym świecie podlegają nieustannym zmianom i ani przez chwilę nie pozostają takie same. Wszystko musi kiedyś umrzeć lub skończyć się. Taka konieczność jest właściwą przyczyną cierpienia. Nie należy jednak traktować tej koncepcji wyłącznie jako pesymistyczną lub nihilistyczną, gdyż postęp i odtwarzanie są również przejawami ciągłej zmienności.
Początkowo słowo to oznaczało Gautamę Siddharthę, zanim osiągnął on stan Oświecenia. Po powstaniu buddyzmu mahajany zaczęto tak nazywać wszystkich, którzy dążyli do Oświecenia. Wreszcie nawet tych — którzy w swym wielkim miłosierdziu starali się doprowadzić innych do stanu Buddy, sami dążąc do tego samego celu — zaczęto symbolicznie identyfikować z bodhisattwami. Awalokiteśwara (Kwannon), Ksitigarbha (Jizo), Mańdżuśri (Mon-ju) — to niektórzy z szerzej znanych bodhisattwów.
Początkowo był tak nazywany Gautama Siddhartha (Siakjamuni), twórca buddyzmu, gdyż osiągnął on stan Oświecenia; miał wtedy 35 lat, a działo się to ok. 2500 lat temu w Indiach.
Ostatecznym celem wszystkich buddystów, niezależnie od szkoły czy kierunku, jest stanie się Buddą. Ze względu na różnice w sposobie realizacji tego celu buddyzm dzieli się na wiele szkół. W buddyzmie mahajany oprócz historycznego Buddy Siakjamuniego, powszechnie uznaje się wielu innych Buddów symbolizujących buddyjską naukę, między innymi Amitabhę (Amida), Mahawajroczanę (Dainichi) oraz Wajsadżiaguru (Yakushi). Pod wpływem buddyzmu Czystej Krainy (zostaje się Buddą po narodzinach w Czystej Krainie), w Japonii wszystkich, którzy zmarli, nazywa się zwykle „Buddami”, po japońsku HOTOKE.
Jest to nauka, którą przekazał Oświecony, czyli Budda. Są trzy kanony tych nauk: sutry (nauki wygłoszone przez samego Buddę), winaje (zasady dyscypliny podane przez Buddę) oraz abhidharmy (komentarze i rozważania dotyczące sutr oraz winaj napisane przez późniejszych uczonych). Wszystkie razem noszą nazwę Tripitaka. Dharma jest jednym z Trzech Skarbów Buddyzmu.
Mimo iż początkowo słowo to znaczyło po prostu „czyny”, w związku z teorią przyczyn zaczęło ono oznaczać pewnego rodzaju potencjalną siłę, która powstaje jako rezultat popełnionych w przeszłości czynów. Każdy z czynów ma swoje skutki dobre lub złe powodujące cierpienie lub przyjemność — w zależności od tego, jaki jest. Czyny mają wpływ na naszą przyszłość; one właśnie określają indywidualny karman każdego. Wierzy się, że przez powtarzanie dobrych czynów gromadzi się dobro, a jego potencjalna siła okaże w przyszłości swój dobroczynny wpływ. Koncepcja ta obejmuje trzy rodzaje uczynków: cielesne, słowne oraz myślowe.
W dziejach buddyzmu pojawiły się dwa kierunki: mahajana oraz therawada (czyli hinajana). Buddyzm mahajany rozpowszechnił się w Tybecie, Chinach, Korei, Japonii i w innych krajach; zaś therawada w Birmie, Sri Lance (Cejlon), Tajlandii i w innych. Słowo to oznacza „Wielki Wóz”, który może przyjąć wszystkie istoty cierpiące w świecie narodzin i śmierci i wszystkie bez wyjątku doprowadzić do stanu Oświecenia.
Dosłownie oznacza to „wygasnąć”. Jest to stan, który następuje, gdy wszystkie ludzkie skalania oraz pragnienia zostają usunięte, dzięki specjalnym praktykom i medytacjom opartym na Właściwej Mądrości. Ci, którzy osiągnęli ten stan, nazywani są Buddami. Gautama Siddhartha osiągnął go w wieku 35 lat, stając się Buddą. Jednakże dziś przyjmuje się, że dopiero po śmierci osiągnął on w pełni stan doskonałego spokoju, gdyż pewne ślady ludzkiej niedoskonałości istnieją tak długo, jak długo żyje ciało.
Jest to język używany w buddyzmie therawady. Przyjmuje się, że najstarsze kanony buddyjskie były spisane w tym języku. Ponieważ jest to odmiana prakrytu, dialektu sanskrytu, nie ma wielkiej różnicy między pali a sanskrytem; sanskrycka Dharma nazywa się po palijsku Dhamma, Nirwana to palijska Nibbana; patrz: sanskryt.
„Dotrzeć na drugi brzeg” oznacza osiągnąć Kraj Buddy dzięki stosowaniu się do różnych praktycznych metod buddyzmu. Zwykle wymienia się sześć metod, które pozwalają przenieść się ze świata narodzin i śmierci do świata Oświecenia; są to: Ofiara, Moralność, Cierpliwość, Przedsiębiorczość, Koncentracja oraz Właściwy Osąd (czyli Mądrość). Z koncepcji tej wywodzi się japońska tradycja wiosennych i jesiennych tygodni HIGAN.
Jest to jedna z sześciu paramit. Umysłowa zdolność, która pozwala bezbłędnie rozumieć życie oraz odróżniać prawdę od fałszu. Ten, kto osiągnął ją w doskonałym stopniu, nazywany jest Buddą. Zatem jest to najsubtelniejsza i najjaśniejsza mądrość, różniąca się od zwykłej ludzkiej inteligencji.
Składa się z mnichów, mniszek oraz świeckich wyznawców obojga płci. We wczesnym okresie należeli do niej jedynie bezdomni bracia oraz mniszki. Później, gdy powstała mahajana, mnisi oraz ludzie świeccy, którzy pragnęli zostać bodhisattwami, zaczęli łączyć się w Braterskiej Wspólnocie. Jest to jeden z Trzech Skarbów buddyzmu.
Jest to klasyczny język literacki dawnych Indii; należy do indoeuropejskiej rodziny języków. Wyróżnia się dwie postacie: wedyjski oraz sanskryt klasyczny. Księgi tradycji mahajany zostały spisane w języku, który określa się jako buddyjski hybrydowy sanskryt.
Niekończący się ciąg kolejnych narodzin i śmierci, wiodący od przeszłości przez teraźniejszość ku przyszłości przez sześć sfer złudy: Piekła, Głodnych Duchów, Zwierząt, Aśura czyli Walczących Duchów, Ludzi oraz Nieba. Jedynie przez Oświecenie można wyzwolić się z tej wiecznej wędrówki. Ci, którzy się uwolnili, nazywani są Buddami.
Zgodnie z tą koncepcją, rzeczy są niesubstancjalne i brak im trwałości; jest to jedno z fundamentalnych pojęć buddyzmu. Ponieważ wszystko uzależnione jest od przyczyn, nie może istnieć ego jako trwała i substancjalna istota. Nie należy jednak przywiązywać się do koncepcji, że wszystko jest substancjalne, ani też, że wszystko jest niesubstancjalne. Relatywizm ten odnosi się do każdej istoty ludzkiej oraz innej. W związku z tym nierozsądnie jest utrzymywać, że pewna idea, koncepcja lub ideologia jest absolutnie jedyna. Wokół pojęcia tego koncentruje się główny nurt ksiąg pradżnia buddyzmu mahajany.
Są to zapisy nauk Buddy. W oryginalnym znaczeniu słowo to należałoby przetłumaczyć jako „sznur” oznaczający kompendium obejmujące szeroki zakres studiów w dziedzinie religii oraz nauki. Jest to jeden z trzech elementów Tripitaki.
Terminen tym określa się ogólnie południową tradycję buddyzmu. „Thera” oznacza starszych. Jest to szkoła starszych, którzy historycznie tworzyli grupę konserwatywnych mnichów wyższego stopnia, zalecających ścisłe trzymanie się reguł i przeciwstawiali się innej grupie mnichów, bardziej swobodnych i postępowych (których wierzenia w późniejszym okresie rozwinęły się, tworząc mahajanę, tradycję północną). Takie przeciwstawne tendencje w zakonach buddyjskich powstały we wczesnym okresie, paręset lat po śmierci Buddy, gdy postępowy mnich imieniem Mahadewa nalegał na swobodniejszą w pięciu kwestiach interpretację buddyjskich zasad. Spowodowało to rozłam na therawadę oraz mahasamghikę, która stała się podstawą późniejszej mahajany.
Oznacza trzy gałęzie Dharmy, pism buddyjskich. Są to: sutry zawierające nauki Buddy; winaje zawierające jego zasady dyscypliny; abhidharmy składające się z komentarzy i rozpraw dotyczących doktryn i reguł buddyjskich. W późniejszym okresie do kanonów buddyjskich włączono również pisma wybitnych mnichów chińskich oraz japońskich. Patrz: Dharma.
Zwycięstwo rodzi nienawiść; pokonani żyją w męce. Spokojny żyje szczęśliwie, nie znając zwycięstwa ani przegranej.
(Dhammapada, 201)
Pożądanie jest największą chorobą, największą bryłą zła; mędrzec osiąga najwyższe szczęście, gdyż zna on istotę wszystkich rzeczy.
(Dhammapada, 203)
Wyrwij swe pragnienia, jak gdyby to były jesienne lotosy i wybierz ścieżkę Pokoju. Najwyższe szczęście głosi Błogosławiony.
(Dhammapada, 285)
Trudno jest narodzić się człowiekiem; trudno jest żyć jako śmiertelny; trudno jest usłyszeć Wzniosłą Prawdę; trudno jest ujrzeć Buddę.
(Dhammapada, 182)
Trudno jest spotkać prawdziwego człowieka; nie wszędzie może się on narodzić. Szczęściem rozkwita rodzina, w której przychodzi na świat taki mędrzec.
(Dhammapada, 193)
Szczęściem są narodziny Buddy, szczęściem nauka Szlachetnej Doktryny. Szczęściem jest jedność Sanghy, szczęściem wysiłek zjednoczonych.
(Dhammapada, 194)
Mnisi! jest taka osoba, która przyszła na ten świat dla dobra wielu, dla szczęścia wielu, która współczując światu, narodziła się dla dobra, pomyślności i szczęścia istot niebiańskich oraz ludzi. Kto jest tą osobą? Jest nią Tathagata, który jest Arahantem, całkowicie Oświeconym. On to, mnisi, jest tą osobą.
Mnisi! jest taka osoba, której objawienie trudno jest znaleźć na tym świecie. Kto jest tą osobą? To Tathagata, który jest Arahantem, całkowicie Oświeconym. On jest tą osobą.
Mnisi! trudno jest odnaleźć na świecie tę nadzwyczajną osobę. Kto jest tą osobą? Tathagata, który jest Arahantem, całkowicie Oświeconym. On jest tą osobą.
Mnisi! jest taka osoba, której śmierć zasmuca wszystkich. Kto jest tą osobą? Tathagata, który jest Arahantem, całkowicie Oświeconym. On jest tą osobą.
Mnisi! jest osoba narodzona na tym świecie, która jest niezrównana. Kto jest tą osobą? Tathagata, który jest Arahantem, całkowicie Oświeconym. On jest tą osobą.
Mnisi! jest taka osoba, której objawienie jest jak przenikliwy wzrok, jak olśniewające światło i jak potężny promień. Kto jest tą osobą? Tathagata, który jest Arahantem, całkowicie Oświeconym. On jest tą osobą.
(Anguttara Nikaya I 133)
Przedstawiając Fundację Propagowania Buddyzmu, należy napisać o panu Yehanie Numata, przedsiębiorcy, założycielu Mitutoyo Manufacturing Company.
Przed przeszło czterdziestu laty założył on przedsiębiorstwo produkujące precyzyjne instrumenty pomiarowe. Jest głęboko przekonany, że pomyślność przedsiębiorstwa zależy od harmonijnego połączenia Nieba, Ziemi oraz Człowieka, a umysł ludzki może osiągnąć doskonałość jedynie przez odpowiednie skojarzenie mądrości, współczucia oraz odwagi. Z tym przeświadczeniem pan Numata robi wszystko dla technicznego udoskonalenia produkcji przyrządów oraz dla rozwoju ducha człowieka.
Jest on przekonany, że światowy pokój możemy osiągnąć jedynie przez doskonalenie ludzkich umysłów, a temu właśnie służy nauka Buddy. Dlatego też, zarządzając przedsiębiorstwem, pan Numata równocześnie od ponad czterdziestu lat dokłada starań dla upowszechniania i unowocześnienia buddyjskiej muzyki, rozpowszechniania wizerunków Buddy oraz jego nauki.
W grudniu roku 1966, korzystając ze swoich prywatnych funduszy, założył fundację, której celem jest rozpowszechnianie buddyzmu, by w ten sposób przyczynić się do światowego pokoju. Wtedy Fundacja Propagowania Buddyzmu stała się instytucją publiczną.
Co czyni się dla jak najszerszego rozpowszechnienia Nauki Buddy, aby każdy mógł radować się Światłem Jego Wielkiej Mądrości oraz Miłosierdzia? Zgodnie z wolą pana Numaty pytanie to należy kierować do Fundacji Propagowania Buddyzmu.
Odpowiadając krótko, należy stwierdzić, że istotą działania Fundacji Propagowania Buddyzmu jest podejmowanie wszelkich wysiłków dla upowszechniania nauki Buddy.
Niniejsza książka, „Nauka Buddy”, powstała w rezultacie refleksji nad dziejami tej religii w naszym kraju, gdzie nie napisano prawie nic, co można by nazwać dziełem o nauce Buddy w interpretacji prawdziwie japońskiej, pomimo że zawsze szczycimy się naszą buddyjską kulturą.
Książka ta będzie duchowym pokarmem dla każdego, kto ją przeczyta. Została ona tak pomyślana, aby można ją było trzymać na swoim biurku lub mieć przy sobie i zawsze móc skorzystać z żywego, duchowego Światła.
Pragnieniem Fundacji Propagowania Buddyzmu jest, aby niedługo nadszedł taki dzień, kiedy ta książka będzie w tak wielu domach, jak jest to możliwe, gdy jak najwięcej naszych bliźnich będzie się radować, zaznając Światła Wielkiego Nauczyciela.