Nota biograficzna
Nyogen Senzaki, poeta, niestrudzony nauczyciel Zen i jeden z najważniejszych patronów duchowych Dai Bosatsu Zendo, urodził się na Kamczatce, w północno-wschodniej Syberii. Niewiele wiadomo o jego rodzicach; matka była prawdopodobnie Japonką, ojciec albo Rosjaninem, albo Chińczykiem. Powiada się, że wędrowny mnich japoński znalazł niemowlę przy zamarzłym ciele matki i zabrał je ze sobą do Japonii. Tam dziecko zostało zaadoptowane przez rodzinę o nazwisku Senzaki i otrzymało imię Aizo. Datę jego urodzin ustalono na 15 października 1876 roku.
Kiedy Aizo miał pięć lat, jego adoptowana matka zmarła i dziecko zostało posłane do świątyni Czystej Krainy, gdzie opatem był jego dziadek. Tam Aizo rozpoczął studiowanie dzieł literatury chińskiej. Po śmierci dziadka 16-letni Aizo opuścił świątynię i zapisał się na studia przygotowawcze do szkoły medycznej. W owym okresie wiele czytał. Przeczytał m.in. biografię Benjamina Franklina i przez pewien okres czuł pociąg do tradycji chrześcijańskej. Wkrótce jednak zapoznał się z poezją Matsuo Basho, która wywarła na niego ogromny wpływ. Przestudiował również całą Tripitakę i wiele innych pism buddyjskich. Decydujący moment nadszedł po przeczytaniu opowieści o Tokusanie, uczonym buddyjskim, który, w szczytowym momencie przeobrażenia duchowego, spalił swój zbiór komentarzy do Sutry Diamentowej i rozpoczął praktykę w klasztorze Zen. Młody Aizo, który w tym czasie właśnie studiował Sutrę Diamentową, postanowił zostać mnichem.
Wyświęcenie odbyło się 8-go kwietnia 1895 roku. Aizo otrzymał imię Nyogen, tłumaczone jako ,,ten, który nigdzie nie przebywa". W rok później udał się do Kamakury i rozpoczął trening w świątyni Engaku-ji pod kierunkiem Soyena Shaku, który to parę lat wcześniej, w 1893 roku na Parlamencie Religii Świata w Chicago, po raz pierwszy przedstawił Zen na Zachodzie.
W 1905 roku Nyogen przybył do Stanów Zjednoczonych. Nauczył się języka angielskiego i przetłumaczył wiele poezji, zarówno swojej jak i ukochanego mistrza Soyena Shaku. Około roku 1932, podczas pobytu w Los Angeles, natknął się na wiersze Soena Nakagawy. Zafascynowany nawiązał korespondencję z autorem i tak rozwinęła się między nimi przyjaźń i głęboki związek Dharmy.
Po wybuchu drugiej wojny światowej Nyogen Senzaki został wywieziony do obozu internowanych w stanie Wyoming. Po wojnie wrócił do Los Angeles i w 1955 roku, na zaproszenie Soena Nakagawy, odbył (jedyną podczas emigracji) podróż do Japonii. Wtedy to również spotkał się z Eido Roshim, wówczas młodym mnichem o imieniu Taisan. Spotkanie to wywarło na Eido Roshim głębokie wrażenie i miało dalekosiężne konsekwencje.
Przez cały okres pobytu w Stanach Zjednoczonych Nyogen Senzaki zmagał się z trudnościami finansowymi i podejmował się przeróżnych, nieraz wyczerpujących zajęć. Pracował między innymi jako urzędnik hotelowy, operator windy, sprzątacz i opiekun do dziecka. Pomimo że czasem sypiał mniej niż cztery godziny na dobę, niestrudzenie kontynuował pracę Dharmy. Po śmierci Soyena Shaku w 1919 roku rozpoczął nauczanie Zen. Prowadził wykłady w różnych, czasem wynajmowanych na ten cel, miejscach. Jedynym ekwipunkiem, który mu towarzyszył, był wizerunek Bodhisatwy Mandziuśriego. Wkrótce zgromadziła się wokół Nyogena niewielka grupa praktykujących i tak powstało jego ,,szybujące zendo." Powędrowało ono wraz z nim z San Francisco do Los Angeles, gdzie po wielu latach, 7-go maja 1958 roku odszedł. Przewidując swoją śmierć, Nyogen przygotował nagranie, które zostało odtworzone podczas pogrzebu. Zgromadzeni usłyszeli jego nawołujący głos: ,,Pamiętajcie o Dharmie! Pamiętajcie o Dharmie! Pamiętajcie o Dharmie!" Jego prochy oraz niewielki dobytek zostały przekazane Soenowi Nakagawie. Obecnie część prochów znajduje się na cmentarzu w Los Angeles, a część, połączona z prochami Soena, na cmentarzu w Dai Bosatsu Zendo, którego opatem jest Eido Shimano Roshi.
Nyogen Senzaki był niezwykłą osobowością w krajobrazie tradycyjnego jak również współczesnego Zen. Nie był pustelnikiem i jednocześnie nie garnął się do życia monastycznego. Zawsze podkreślał, że nie poszukuje stałego miejsca pobytu ani nie zamierza ustanawiać jakiejkolwiek instytucji. Nie dbał ani o tytuły, ani o dowody uznania. Możnaby rzec, że żył zgodnie z duchem Sutry Diamentowej, która powiada: ,,Wszystkie złożone zjawiska są jak sen, jak przywidzenie." Dziś, ponad 50 lat jego śmierci, subtelna, głęboka i ponadczasowa nauka Nyogena rozbrzmiewa z nienaruszoną świeżością i wciąż rosnącą mocą.
Zobacz również:
Opublikowane za zgodą (C) 2009 The Zen Studies Society
Opracowanie: Jimin Anna Klegon
Bibliografia: NAMU DAI BOSA, Eido Shimano; "Like a Dream, Like a Fantasy", ed. Eido Shimano;
"Eloquent Silence", ed. Roko Sherry Chayat;
"A Sketch of the Life of Sensei Nyogen Senzaki", Murshid Samuel Lewis.
