Oko i Skarbiec prawdziwego Prawa
Shobogenzo jest zapisem nauk Dharmy znanego mistrza zen z XIII wieku –Dogena Zenji. Shobogenzo było już kilkakrotnie tłumaczone na język angielski, ale chyba żadne tłumaczenie nie osiągnęło zadowalającego poziomu. Dogen używał w bardzo specyficzny sposób języka japońskiego. Jego sposób wypowiedzi wydaje się być nieco ekscentryczny, ale wynika to wyłącznie z przekazu głębokiego urzeczywistnienia Dogena w tych naukach. Dlatego też Shobognezo nie było łatwe do tłumaczenia i wydaje się, że wielu tłumaczy pogubiło się. Tym samym niektóre próby tłumaczenia kończyły się spłaszczeniem i zgubieniem istoty esencji tych nauk, a inne zupełnie zmieniały znaczenie oryginału. Choć może brzmieć to jak krytyka, to nią nie jest, ponieważ język Shobogenzo sprawia trudność nawet dobrze wykształconym Japończykom. Jednocześnie język tych nauk wzbudził zainteresowanie niektórych naukowców, którzy zaczęli pisać ciekawe prace na temat języka Dogena Zenji. Choć nie jest to najważniejszy aspekt Shobogenzo, to wskazuje on na trudności jakie musi napotkać każdy tłumacz, który ma odwagę przystępować do tak trudnej pracy. W rzeczywistości, powinniśmy być wdzięczni za wszystkie próby tłumaczeń, ponieważ tylko wysiłek wielu ludzi może przybliżyć nam te nauki i każde tłumaczenie należy docenić.
Obecne wydanie Shobogenzo jest pierwszą polską edycją i tym samym historyczną. Można mieć tylko nadzieję, że pobudzi to innych do studiowania tego ważnego dzieła i do dalszych prób tłumaczeń.
Należy dodać, iż zwykła biegłość językowa jest absolutnie niewystarczająca do tłumaczenia Shobogenzo. Po pierwsze, jest napisane w XIII wieku i należy znać w doskonałym stopniu gramatykę japońską okresu średniowiecza. Po drugie, jest zapisem nauk Dharmy z punktu widzenia urzeczywistnienia, dlatego wymaga dostatecznej znajomości tych nauk, którą uzyskało się od kompetentnych i uprawnionych do tego nauczycieli. Po trzecie, sama teoretyczna znajomość tych nauk oraz języka japońskiego jest niewystarczająca, by uchwycić subtelniejsze aspekty Shobogenzo.
Eihei Dogen Zenji należy do grona najsłynniejszych patriarchów buddyjskich i mistrzów zen w historii japońskiego buddyzmu. Jako chłopiec został wyświęcony w klasztorze Enryakuji należącym do największej szkoły buddyjskiej Tendai i będący do dzisiaj jej głównym ośrodkiem.
Dogen był geniuszem religijnym i bardzo wcześnie zaczął pobierać nauki buddyjskie od szanowanych nauczycieli. Ponieważ sam pochodził z rodziny arystokratycznej mającej powiązania z dworem cesarskim, otrzymał szczególną opiekę i gruntowną edukację, jako młody mnich. W wieku kilkunastu lat znał cały kanon buddyjski. Jego wiedza była niezwykle rozległa i swobodnie mógł z niej korzystać, kiedy dawał nauki Dharmy w póniejszym okresie życia.
W wieku piętnastu lat spotkał Eisai Zenji, który był pierwszym japońskim mistrzem zen szkoły Rinzai. Po jego śmierci kontynuował praktykę z Myozen Zenji – uczniem i następcą Eisai Zenji. W 1222 roku razem ze swoim nauczycielem wyjechał do Chin by kontynuować praktykę i studia Dharmy pod kierunkiem doświadczonych nauczycieli chińskich. W 1225 roku spotkał Tendo Nyojo Zenji i pod jego kierunkiem urzeczywistnił Dharmę, co wyraził słowami „puszczenie ciała i umysłu”. Od Tendo Nyojo otrzymał przekaz Dharmy w linii i tradycji Soto.
Dogen powrócił do Japonii 1227 roku i na początku przebywał w Kenniji – świątyni w Kyoto, którą założył Eisai. Po paru latach opuścił Kenniji i przeniósł się pod Kyoto i zamieszkał w małej pustelni na terenie lokalnego klasztoru.
Dogen Zenji rozpoczął swoje nauczanie od słynnego tekstu o zazen, pt. „Fukan zazengi” — „Powszechne znaczenie zazen”. „Fukan zazengi” jest krótkim tekstem napisanym tuż po powrocie z Chin. Od 1236 roku Dogen prowadził Koshoji – pierwszy prawdziwy klasztor zen w Japonii, który sam założył w 1234 roku. W tym klasztorze rozpoczął cykl nauk, które zostały zapisane jako Shobogenzo.
Shobogenzo porusza bardzo szeroki zakres nauk buddyjskich, których znaczenie Dogen wydobył i ukazał w świetle własnego doświadczenia. Jedynie znajomość rónych aspektów i nauk Dharmy, takich jak Abhidharma i nauki sutr oraz klasycznych nauk Dharmy indyjskich patriarchów pozwalają docenić Czytelnikowi głębię rozumienia i niezwykły poziom nauczania Dogena Zenji. Poza tym Dogen będąc mistrzem zen, wygłaszał nauki Dharmy z punktu rozumienia urzeczywistnienia prawdy w taki sposób, w jaki było to tajemnie przekazywane w linii przekazu Dharmy od Siakiamuniego Buddhy do samego Dogena. Dodatkowym aspektem nauk Shobogenzo są komentarze Dogena do różnych słynnych koanów. Jego podejście do esencji koanów jest czasami zaskakujące, a jednocześnie ukazuje jego niezwykłą wolność i nieustraszoność, którą urzeczywistnił dzięki praktyce Oka Skarbnicy Prawdziwej Dharmy, które po japońsku nazywa się – Shobogenzo.