Słownik buddyjski - ,,C''


Strona główna | Lista wszystkich haseł

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N Ń O P Q R S Ś T U V W X Y Z

  1. Catushkotika
  2. Chorągwie i flagi
  3. Citta
  4. Citta-gocara
  5. Cittamatradriśya
  6. Cnota zasługi
  7. Czaturwarga
  8. Czterech Bodhisattwów Współczucia
  9. Czterech Głównych Bodhisattwów w Azji
  10. Cztery Wielkie Ślubowania
  11. Cztery awasthy
  12. Cztery klasy
  13. Cztery mądrości
  14. Cztery odniesienia
  15. Cztery pierwotne elementy
  16. Cztery praktyki Bodhisattwy
  17. Cztery rodzaje widzenia
  18. Cztery szlachetne prawdy
  19. Cztery żywioły

Catushkotika

Hasło nie sprawdzone

Język: sanskryt

[ZB]

Cztery przyimki; są nimi:

1) twierdzenie to jest A, 2) zaprzeczenie to nie jest A, 3) podwójne twierdzenie to jest zarówno A jak i nie-A, 4) podwójne zaprzeczenie to nie jest ani A ani nie-A.

Chorągwie i flagi

Hasło nie sprawdzone

[SGLOSSARY]

Chorągwie i flagi przedstawiają zalety, są zewnętrznymi manifestacjami zalet lub spełnień, dobrych cech charakteru. Pełnią także ogólne funkcje symboliczne.

Clea/84: 22 #1969

Citta

Hasło nie sprawdzone

Język: sanskryt

[ZB]

Ogólnie umysł.

Citta-gocara

Hasło nie sprawdzone

Język: sanskryt

[ZB]

Literalnie `pastwisko umysłu', dziedzina umysłu.

Cittamatradriśya

Hasło nie sprawdzone

Język: sanskryt

Zobacz też: cittamatra

[ZB]

Także po prostu cittamatra; jedno z głównych stwierdzeń powtarzających się w Sutrze Lankavatara 'jedynie postrzegane z samego umysłu'.

Cnota zasługi

Hasło nie sprawdzone

[mahajana.net]

W terminologii buddyjskiej ma to pewne specjalne znaczenia. Cnota zasługi zakłada nie tylko istnienie dobroczynnych działań bez spodziewania się nagrody, ale również wewnętrznych zasług, które wiążą się z wyzwoleniem swojego umysłu ze wszystkich przywiązań, złudzeń, i fałszywych poglądów, i z powrotem do ich pierwotnego, dawnego stanu czystości i spokoju. Jest to często mieszane, tak jak to zrobił cesarz Wu z cnotą bogactwa. To jest zwykłe dokonywanie dobrych uczynków, z którymi związany jest pewien stopień oczekiwania nagrody. Ponieważ tą nagrodą jest zazwyczaj dobra pomyślność, jest ona zwana cnotą bogactwa, do której możemy zastosować termin "cnota karmiczna". Ale najważniejszym faktem jest to, że nie ma w tych czynnościach towarzyszącej dyscypliny umysłu, tak więc nie mogą one być nazwane cnotą zasługi, która jest sednem rozważań Patriarchy. Dla wyjaśnienia tych odmiennych punktów widzenia używamy raczej pełnego terminu cnoty zasługi, niż po prostu: zasług, ponieważ ważnym jest aby te różnice były jasno rozumiane.

Sutra Szóstego Patriarchy, glosariusz

Czaturwarga → Cztery klasy

Czterech Bodhisattwów Współczucia

Hasło nie sprawdzone

Zobacz też: Bodhisattwa, Czterech Głównych Bodhisattwów w Azji, Sześć Paramit, Dziesięć Paramit

Współczucie = karuna, jihiji hi

Technicznie rzecz biorąc, współczucie jest cechą wszystkich Bodhisattwów. Tak więc wydzielenie czterech wybranych jest nieco sztuczne i odnosi się do czterech najbardziej popularnych i poważanych w rejonie Azji. Są to:

  1. Amida Nyorai (Dharmakara, Hozo Bosatsu),
  2. Awalokiteśwara (Kannon Bosatsu),
  3. Tarani (Tara, Tuoluo, Sgrol-ma, Tarani Bosatsu),
  4. Mandziuśri (Manjusri, Wenshu, Jam-dpal, Monju Bosatsu).

Poza współczuciem jest też sześć innych doskonałości, które musi praktykować Bodhisattwa (zobacz Sześć paramit), a w późniejszym czasie zostały do nich dodane kolejne cztery (zobacz Dziesięć paramit).

Czterech Głównych Bodhisattwów w Azji

Hasło nie sprawdzone

Zobacz też: Bodhisattwa, Czterech Bodhisattwów Współczucia, Sześć Paramit, Dziesięć Paramit

[BCORNER]

W rejonie Azji jest czterech najbardziej poważanych Bodhisattwów, z których każdy symbolizuje inny aspekt buddyjskiej wiary i praktyki. Są to: Awalokiteśwara (nieograniczone współczucie), Mandziuśri (mądrość), Samantabhadra (praktyka), Ksitigarbha (wielka cierpliwość i wyzwolenie z cierpienia). Jednak mówiąc ogólnie wszyscy Bodhisattwowie ucieleśniają "współczucie", ponieważ z definicji opóźnili oni swoje wejście w Nirvanę, z powodu współczucia, aby niezliczoną ilość istot ciągle uwikłanych w koło życia i śmierci. W kolejnych wiekach buddyzmu rozwinął się system ślubowań. Powstało 48 ślubowań Bodhisattwy, dla tych, którzy dążą do tego stanu. Ślubowania te nieco różnią się w tybetańskiej, chińskiej i japońskiej tradycji, ale wszystkie pochodzą ze ślubowań, które przyjął i sumiennie wypełnił Bodhisattwa Dharmakara (który wówczas stał się Amida Nyorai). Wyróżnia się też inną grupę czterech Bodhisattwów, zwaną Czterema Bodhisattwami Współczucia.

Cztery Wielkie Ślubowania

Hasło nie sprawdzone

Synonim: Ślubowania Bodhisattwy.

[mahajana.net]

Są to ślubowania Bodhisattwy:

Wskazania Bodhisattwy, Jiun Sonja

Cztery awasthy

Hasło nie sprawdzone

Synonimy: cztery odniesienia, cztery rodzaje widzenia

[mahajana.net]

W Buddyzmie Ch'an, w widzeniu siebie nie należy być samolubnym czy egoistycznym.

W widzeniu innych należy porzucić postawę, że cierpienia innych nie dotyczą nas.

W widzeniu ludzkości należy przełamać i usunąć wszelkie przeszkody, tak, aby nie oddzielać żadnej ludzkiej istoty bez względu na kolor skóry, wierzenia, lub kraj z którego pochodzi.

W widzeniu siebie w przyszłości należy zrozumieć, że w praktykowaniu Buddyzmu nie ma ani dążenia ani osiągania, tj. nie ma niczego, do czego należałoby dążyć jako do celu lub nagrody, nie ma więc niczego do osiągnięcia.

Sutra Szóstego Patriarchy, glosariusz

Cztery klasy

Hasło nie sprawdzone

Synonim: czaturwarga.

[mahajana.net]

Cztery wargi (grupy lub stany), tj. bhikszu (mnisi), bhikszuni (mniszki), upasaka (świeccy wyznawcy) i upasika (świeckie wyznawczynie). Dwie ostatnie grupy są tymi, które żyją ze swoimi rodzinami; dwie poprzednie, w klasztorach i zakonach.

Sutra Szóstego Patriarchy, glosariusz

Cztery mądrości

Hasło nie sprawdzone

[mahajana.net]

Czterema formami mądrości Buddhy są:

  1. Mądrość wielka i okrągła jak zwierciadło.
  2. Mądrość spokoju.
  3. Mądrość cudownej kontemplacji.
  4. Mądrość doskonaląca działanie.
Sutra Szóstego Patriarchy, glosariusz

Cztery odniesienia → Cztery awasthy

Cztery pierwotne elementy

Hasło nie sprawdzone

Zobacz też: Cztery żywioły

[mahajana.net]

Sanskryt mahabhuta;

  1. ziemia
  2. woda
  3. ogień
  4. wiatr
Bodhiczaria-awatara, rozdział III: Wzbudzenie Bodhiczitty

Cztery praktyki Bodhisattwy

Hasło nie sprawdzone

Zobacz też: Bodhisattwa

Cztery praktyki Bodhisattwy to:

  1. dawanie datków (fuse),
  2. miłujące słowa (aigo),
  3. dobroczynne działania (rigyo),
  4. identyfikowanie się z istotami, którym się pomaga (doji).
Dogen Zenji, ,,Shobogenzo''

Cztery rodzaje widzenia → Cztery awasthy

Cztery szlachetne prawdy

[WIKI]

Podstawa nauk buddyzmu. Zostały one wygłoszone przez Buddę na pierwszym kazaniu.

  1. Wszelkie życie jest cierpieniem.
  2. Źródłem cierpienia jest niewiedza, wywołująca egoistyczne pożądanie i przywiązanie.
  3. Istnieje droga prowadząca do kresu cierpienia.
  4. Drogą tą jest ośmioraka ścieżka.

Cztery szlachetne prawdy w połączeniu ze Szlachetną ośmioraką ścieżką stanowią esencję nauki buddyjskiej, dlatego ich prawidłowe zrozumienie i zrealizowanie jest niezwykle ważne.

Ad 1.)

Pierwsza szlachetna prawda mówi o tym, że życie jest dukkha, co jest tłumaczone jako cierpienie. Oznacza ono jednak nie tylko takie rozumienie cierpienia jakie znamy w kulturze Zachodu, lecz również coś bardziej subtelnego, co określa się czasami jako brak pełnej i trwałej satysfakcji w życiu, brak spełnienia, dyskomfort.

Podczas swojego pierwszego kazania Budda powiedział o tym, że narodziny są cierpieniem, starość jest cierpieniem, choroba jest cierpieniem, śmierć jest cierpieniem; troska, żal, ból, rozpacz i zgryzota są cierpieniem; związek z niekochanym jest cierpieniem, oddzielenie od kochanego jest cierpieniem; nie osiągnięcie tego, czego pragniemy jest cierpieniem; w skrócie: pięć skupisk lgnięcia jest cierpieniem.

Ponieważ pięć skupisk lgnięcia wyznacza całą naszą egzystencję, logiczną konsekwencją tego ostatniego stwierdzenia jest wniosek, że całe nasze życie jest dukkha.

Dlaczego jednak pięć skupisk (a więc i nasze życie) jest dukkha? Ponieważ nie ma nic trwałego, wszystko ulega przemijaniu, również my, a więc nasze poczucie bezpieczeństwa, które próbujemy oprzeć na nietrwałych podstawach (np. na wyobrażeniu trwałego ja) jest iluzoryczne rozczarowanie i wynikające z niego cierpienie jest tylko kwestią czasu.

Ad 2.)

Druga szlachetna prawda mówi o głównej przyczynie cierpienia, którą jest żądza (pożądanie, pragnienie, chciwość). Może być to np. pragnienie przyjemności, pragnienie istnienia czy też pragnienie nie-istnienia. Właśnie to pragnienie jest przyczyną odradzania się.

Ad 3.)

Trzecia szlachetna prawda, która mówi o drodze prowadzącej do ustaniu cierpienia jest konsekwencją drugiej prawdy jeśli przyczyną cierpienia jest pożądanie, to sposobem na usunięcie cierpienia jest wykorzenienie (wyeliminowanie) pożądania.

Słowa Buddy: ,,Oto szlachetna prawda o ustaniu cierpienia. Jest to całkowity zanik i ustanie żądzy, jej zaniechanie i porzucenie, wyzwolenie i oderwanie się od niej''.

Stan doskonałego spokoju, który osiągany jest dzięki usunięciu tego korzenia cierpienia nazywany jest Nirwaną.

Ad 4.)

W Czwartej szlachetnej prawdzie Budda mówi w jaki sposób możemy dojść do tego stanu wolności od cierpienia. Tym sposobem jest Szlachetna ośmioraka ścieżka.

Warto zauważyć nierozerwalny związek pomiędzy Czterema szlachetnymi prawdami i Szlachetną ośmioraką ścieżką. Z jednej strony Szlachetna ośmioraka ścieżka jest czwartą szlachetną prawdą, z drugiej strony Cztery szlachetne prawdy są pierwszym elementem Szlachetnej ośmiorakiej ścieżki.

Cztery szlachetne prawdy stanowią część doktrynalną, podkreślającą właściwe rozumienie. Natomiast Szlachetna ośmioraka ścieżka, jest częścią praktyczną, mówiącą o (szeroko pojmowanej) dyscyplinie.

Razem więc stanowią niepodzielną jedność: Dhamma-Vinaya.

[ZB]

Cztery Szlachetne Prawdy, podstawowa i fundamentalna doktryna Buddy, o której mówi się iż przypomina diagnozę medyczną:

  1. Dukkha: cierpienie, będące niezbędną cechą odczuwającego istnienia
  2. Samudaya: nagromadzenie cierpienia spowodowane namiętnościami
  3. Nirodha: wygaśnięcie namiętności, które jest możliwe
  4. Marga: doktryna Ścieżki wiodącej do wygaśnięcia namiętności

Cztery żywioły

Hasło nie sprawdzone

[mahajana.net]

Cztery żywioły z których utworzone są wszystkie rzeczy, tj. ziemia, woda, ogień i wiatr (powietrze). Reprezentują one: ciało stałe, płyn, ciepło, i ruch.

Sutra Szóstego Patriarchy, glosariusz

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N Ń O P Q R S Ś T U V W X Y Z

mahajana.net