Daiun Sogaku Harada (1871–1961) — japoński mistrz zen tradycji soto urodzony w Obama (prefektura Fukui). W wieku 7 lat wstąpił do świątyni soto, Bukkokuji, gdzie został wyświęcony na mnicha przez Kakushō Sodō Harada, opata tej świątyni. W 1895 roku otrzymał przekaz Dharmy od Kakushō Sodō. W wieku 20 lat wstąpił do znanego ze swej surowości klasztoru rinzai, Shōgenji w Ibuka, gdzie praktykował pod kierunkiem Daigi Sokin-roshiego i jego następcy Tōshū Reisō-roshiego. Następnie wstąpił na Uniwersytet Komazawa (zwany wówczas Soto-shu Daigakurin), który ukończył w 1901 roku. Po skończeniu Uniwersytetu został dwukrotnie mianowany kierownikiem badań uniwersyteckich, które trwały 6 lat. W tym samym czasie został opatem dwóch świątyń, Chisaiin i Ankokuji i praktykował pod kierunkiem znanych nauczycieli soto, takich jak Oka Sōtan, Ori Kōrin, Akino Kōdō, Adachi Tatsujun, Hoshimi Tenkai. Wciąż nieusatysfakcjonowany duchowo udał się na dalszy trening do klasztoru rinzai, Nanzenji, w Kioto, gdzie oddał się praktyce pod kierunkiem opata świątyni, znanego mistrza zen, Dokutan Sōsan-roshiego. Następnie od 1911 roku do 1921 roku pełnił funkcję profesora na Uniwersytecie w Komazawa.
Ponieważ był to okres ogromnego wpływu Zachodniej myśli filozoficznej, wielu kapłanów zaczęło mieć wątpliwości co do tradycyjnych nauk buddyjskich, dotyczących prawa przyczyny i skutku, odrodzenia, czy Drogi wiodącej do stania się Buddhą. Kontrowersja i debata ta, zwana „Problemem Właściwej Wiary” (Shōshin mondai) stała się głośna w kręgach buddyjskich ówczesnej Japonii. Daiun Sogaku już wówczas stał się znany z obrony tych tradycyjnych podstaw buddyzmu. W 1922 został opatem Hosshinji w Obama, oraz niedługo potem — świątyni Chigenji, w prefekturze Kioto. Obydwie te świątynie odbudował, przywracając im swą świetność i czyniąc je oficjalnymi miejscami treningu (senmon sōdō). Szczególnie Hosshinji w Obama, przez następnych 40 lat aż do czasu śmierci Daiuna-roshiego, w 1961 roku, przyciągało mnichów i ludzi świeckich z całej Japonii i zasłynęło z rygorystycznej praktyki, surowego klimatu i przenikliwego oka zen jego opata.
W 1937 roku Daiun-roshi zrezygnował z bycia opatem świątyni Chigenji, i osiadł w niewielkiej pustelni naprzeciw bramy klasztoru Hosshinji, zwanej Kakushōken. Przez cały ten czas, aż do swojej śmierci kontynuował prowadzenie sesshin, dōkusan, oraz zazenkai w wielu miastach Japonii włączając w to wykłady na temat „Shushogi”, Dogena-zenji.
Autor blisko czterdziestu pozycji z zakresu zen i buddyzmu, w tym mistrzowskiego komentarza do „Shushogi” Dogena (Shushōgi Kōwa), czy „Komentarzy do Mumonkan”. Oprócz wspomnianych wyżej Chisain, Ankokuji, Chigenji i Hosshinji, Daiun-roshi pełnił funkcję opata w świątyniach Chōanji, i Hōonji, w Morioka. Wśród jego następców Dharmy, najbardziej znani to Iida Tōin, Harada Sessui, Ishiguro Hōryū i Yasutanii Hakuun, który był szczególnie popularny na Zachodzie. Obecnie, urodzony w 1924 roku, opat świątyni Bukkokuji w Obama, Harada Tangen-roshi jest ostatnim żyjącym następcą Dharmy Daiuna Sogaku-roshiego.
Opracował: Czcigodny Nyogen Nowak
